چند سال پيش يك مطلب از هوسرل بنيانگذار پديدارشناسي ديدم كه گفته بود "بسياري از مشكلات بشر از نوع سوال پرسيدن او شروع ميشود".
اين مطلب خيلي ذهنم را درگير كرد و اصلا نميفهميدم منظور هوسرل چيه تا اينكه يك ويدئو از استيو جابز ديدم و ياد جمله هوسرل افتادم.
سوالاتي كه استيو جابز در اون ويدئو پرسيد هيچكدام با "چرا" شروع نشد(؟!) خيلي برام جالب شد و چند كليپ و مطلب ديگه از استيو جابز ديدم و جالب بود كه هيچكدام از سوالهاي جابز با "چرا" شروع نميشد همه با "چگونه و چطور" شروع ميشد
شروع به مطالعه كردم و آثار ديويد برنز و كيوساكي و رابينز و دارن هاردي و چند نفر ديگه كه در زمينه رفتار درماني فعال هستند را مطالعه كردم و نتيجه برام شگفتانگيز بود كه در ادامه توضيح ميدهم.
بشر موجودي تجربهگراست و هنگامي كه پديدهاي جديد را تجربه ميكند در مغز او نتايج ثبت ميشوند و از اون نتايج در برخورد با پديدههاي جديد استفاده ميكند.
در واقع وقتي ما يك سوال را با "چرا" شروع ميكنيم مغز دنبال جواب در تجربيات گذشته ميگردد.
به عنوان نمونه: "چرا فلان اتفاق افتاد؟ چرا فلان حكومت سقوط كرد؟ چرا در فلان آزمون قبول نشدم؟ چرا من آدم موفقي نيستم؟ چرا اينقدر فقيرم؟ چرا مردم اينقدر بيتفاوت و ظلمپذير هستند؟ و..." جواب تمام اين سوالات در گذشته است.
واقعا حرف هوسرل خيلي درست و جالبه. نكتهاي كه متوجه شدم اينه كه آدمهاي تاثيرگذار و موفق تاريخ مثل "ولتر، نلسون ماندلا، گاندي، لوتركينگ، جابز، ايلان ماسك و ..." سوالهايشان را با "چرا" نپرسيدن كه توانستند دنياي ما را تغيير بدهند.
آنها سوالهايشان را با "چگونه يا چطور" پرسيدند.
_چگونه ميتوانم كمپين حقوق بشري موفقي تشكيل بدهيم؟ _چگونه ميتوانيم امپراطوري استعماري انگليس را شكست دهيم؟ _چگونه سياهپوستان به حق و حقوق برابر خواهند رسيد؟ _چگونه دنياي بهتري خواهيم داشت؟ و....
حالا سوالي كه مطرح ميشود اين است كه "تفاوت سوالهايي كه با چرا شروع ميشوند با سوالهايي كه با چگونه شروع ميشوند در چيست؟"
در ادامه به اين سوال پاسخ ميدهم:
همانگونه كه در بالا اشاره كردم جواب سوالهايي كه با "چرا" شروع ميشوند در گذشته هستند و دليل و چرايي يك اتفاق و پديده را بيان ميكنند
به عنوان مثال جواب سوال "چرا من اينقدر آدم فقير و بدبختي هستم؟" از اين دست دلايل است:چون "پدر و مادر من فقير بودند، خانواده ما پر جمعيت بود، هيچوقت سرمايه كافي براي شروع كار خوبي نداشتم، از بچگي آدم بدشانسي بودم و ....".
اين جوابها در بهترين حالت دلايل درستي براي اين فقر ارائه ميكنند و در نتيجه من ميپذيرم كه تا ابد فقير باشم و به اين سرنوشت گردن نهم.
ولي جواب سوالهايي كه با "چگونه يا چطور" شروع ميشوند علاوه بر پاسخ چرايي مساله، راهكار عملي براي برونرفت يا حقيقتبخشي به چيزي را بيان ميكنند و تمام جواب هم در گذشته نيست
مثلا: "چگونه ميتوانم فقر نباشم؟
چگونه ميتوانم فلان كار را با موفقيت انجام دهم؟ و ..."
پاسخ دادن به اين سوالها راحت نيست و نياز به تحقيق و تفكر دارند و هر نتيجه هرچه باشد يك راهكار عملي است كه ممكن است درست يا غلط باشد ولي به هر حال يك راهكار است.
متاسفانه ما هرگز ياد نگرفتيم كه درست سوال بپرسيم و تقريبا تمام سوالات خودمون را با "چرا" شروع ميكنيم.
چند وقت پيش معلم برادرزادهم يه سوال ازشون پرسيده بود و گفته بود دربارهش تحقيق كنيد:
"چرا محيط پاركهاي ما پر از آشغال است؟" برادرزادهم كلي جواب در مورد بيفرهنگي مردم نوشته بود و از من خواست كه جوابها را ببينم درسته يا نه؟
مسلما اون معلم قصدش فرهنگسازي بوده ولي آيا اگر سوال را اينجوري ميپرسيد بهتر نبود
"چگونه محيط پاركهاي ما ميتواند هميشه تميز باشد؟" تا طرز درست فكر كردن را از همان كودكي به بچهها ياد دهيم.
خوشبختانه اون معلم از پيشنهاد من استقبال كرد و خيلي هم خوشحال شد
_مسلما پاسخي كه به سوال "چرا نميتوانيم.....؟" داده ميشه با سوال "چگونه ميتوانيم...؟" خيلي متفاوت است.
پاسخ اولي در بهترين حالت دلايل ناتواني و دومي راههاي توانستن است.
پاسخ اولي باعث نا اميدي و ياس و دومي پر از انرژي مثبت است.
به بچه هايتان نگوييد چرا اينجارو كثيف كردي؟ بگوييد چطور ميتوني خودت الان اينجارو تميز كني؟
فروردين
از فرصت تعطيلي و فراغت استفاده كنمنتظر پول باشانرژي و شور بالايي داريتوي كارات عالي هستياز قدرتت استفاده كنامروز يه فرصت عاليه براتامروز مثبتي و خيلي موفق خواهي بودو روي خودت و هيجانت كنترل داشته باش
ارديبهشت
بعضي چيزا دليل و منطق ندارهاما نتايج خوبي داره و مي توني ازش لذت ببريهيجان و چيزاي عجيب غريب بد نيستكسي به كمكت نياز دارهچشاتو باز كن ببين كيه و كمكش كن
خرداد
تو مي توني چيزايي ببيني كه بقيه نمي بيننامروز هم همينطورهو خيلي چيزا رو درك مي كنه بر خلاف بقيهتوي كاراي ساده دنبال قشنگي هاي دنيا باشحتي توي كاراي روزمره ي خونهامروز چون ديد بهتري نسبت به بقيه داريمي توني كاراي بزرگي رو پايه گذاري كني وپيش بيافتي
تير
براي تصميماي بزرگ بيشتر فكر كنيه كمك غيبي يا يه چيزي غير منتظره به دستت مي رسهكار خير روحتو سبك مي كنهچيزايي ياد مي گيريهم صحبتي فرصت خوبيهامروز توي كاري جاي تنش سعي كن با توضيحات سوء تفاهم رو برطرف كني
مرداد
همه جوانب رو ببينپيش از قبول پيشنهاد يك دوستبه هرحال منتظر خوش شانس باش اين روزاسال جديدت عالي شروع شدهمنتظر يه تماس يا حرف باشكه روزت رو بسازه وخبراي مهم خوبي داشته باشه
شهريور
تلاشتو بيشتر كنانگيزه ها بالاستعالي هستي و كوشاقوي هستي و پاداش اين شروع رو مي گيرياز قدرت روحي و جسمي ت استفاده كنتوي فاصله ي تعطيلاتبه نتايج خوبي در مورد عزيزانت و ميزان علاقه ت فهميدي كه به تحكيم روابطت كمك مي كنه
مهر
براي تحصيل و درس فرصت خوبيه تصميم بگيريموفقيت در انتظار توست بايد از شانس پيش اومده برات استفاده كنيسفري ممكنه در پيش باشهيا حضور در جايي با نتايج مثبتبا برنامه ريزي دقيق و كنترل دخل و خرجتا وقتي جيبت پر پول شه اوضاع رو مديريت كن
آبان
دنبال خريد خونه باش نگران پول نباش جور ميشهكلا سرمايه گذاري توي اين زمينه عاليهدوستي رو بعد از مدت ها مي بينيفرصت خوبيه براي تازه كردن ديدارو خوش گذروندن
آذر
براي تنوع به زندگي دست به كار شوبه كاراي خونه برس تغييراتي بده حتي مي توني با توجه به روحيه ت كمك كني به سيل زده هاي اين روزا عضو گروه هاي كمك يا امدادي شيكلي برات خوبهبيرون پر از انگيزه و حس زندگيه كافيه بري سراغش
دي
به نداي قلبت گوش بدهدرسته مثبت انديشي و پر از انرژي اما بايد به نگراني هات برسيرفع و رجوعش كنيكارا رو با دقت و وسواس و تحقيق انجام بدهاحتياط هميشه خوبه
بهمن
هركسي سليقه اي دارهاما بايد تو بين افراد مختلف هماهنگي ايجاد كنيبين ديگران قرار بگير و نظرات مخالفشون رو باهم تطبيق بده و نذار دچار تنش شنكمي از خودگذشتگي لازمه امروزاما اخر روز حس ارامش پاداش توست
اسفند
تو مي دوني چي مي خوايو تكليفت معلومهمي دوني چي مي خواي و براش دليل داريبراي خريد يا تصميماي ديگه امروز در شرايط خوبي هستيبه قلبت گوش بدهتنبلي رو هم كنار بذار و ورزش كن